STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH – Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICHStandardy -wersja skrócona

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

wprowadzona na podstawie Zarządzenia Nr 7/2024

Dyrektora Zespołu Szkół
im Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach

z dnia 02.08.2024

w sprawie

zapewnienia bezpieczeństwa małoletnim uczniom w szkole

Polkowice, czerwiec 2024 r.

Cel procedury

Niniejsza procedura określa zasady i tryb postępowania celem zapewnienia bezpieczeństwa małoletnim uczniom Zespołu Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie.

Zakres procedury

Procedura swym zakresem obejmuje wszystkich nauczycieli zatrudnionych w Zespole Szkół, pedagoga, psychologa, funkcjonariusza Straży Miejskiej oddelegowanego do pracy w szkole, wicedyrektorów, dyrektora szkoły, pracowników niepedagogicznych, rodziców/prawnych opiekunów, uczniów.

Unormowania prawne.

Lp.	Nazwa aktu prawnego	Pozycja
1.	Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ((Dz. U. 2024r. poz. 750);
2.	Ustawa Prawo Oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 737);
3.	Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2018 poz. 1000 ze zm.);
4.	Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989 r. (Dz. U. 1991 nr 120, poz. 526 z póź. zm.);
5.	Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. 2012 poz. 1169);

6.	Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 535)
7.	Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2005 nr 180, poz. 1493 ze zm., Dz. U.2024 poz.424);
8.	Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 06 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. 2023, poz.1870);
8.	Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2023 poz. 31 z póź. zm.);
9.	Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. 2024 poz. 560)
10.	Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2020 poz.1359)
11.	Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy –Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)

Algorytm postępowania

Rozdział 1

Informacje ogólne

Wprowadzenie

Dobro i bezpieczeństwo małoletnich w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach są priorytetem wszelkich działań podejmowanych przez pracowników. Pracownicy szkoły traktują każdego ucznia z szacunkiem, uwzględniając jego prawa i potrzeby, podejmując działania mające na celu ochronę godności małoletniego.

Słownik pojęć

Ilekroć w dokumencie „Standardy ochrony małoletnich” jest mowa o:

małoletnim (uczniu) – należy przez to rozumieć każdą osobę do ukończenia 18 roku życia uczącą się w zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach;

pracowniku – należy przez ro rozumieć każdą osobę zatrudnioną w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach, bez względu na formę zatrudnienia,w tym: praktykantów, wolontariuszy lub inne osoby, które z racji pełnionej funkcji lub zadań mają (nawet potencjalny) kontakt z małoletnimi;

dyrektorze – należy przez to rozumieć dyrektora (oraz wicedyrektorów w zastępstwie) Zespołu Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach.

rodzicu – należy przez to rozumieć przedstawiciela ustawowego małoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli małoletni pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy małoletniego;

opiekunie prawnym małoletniego – należy przez to rozumieć osobę, która ma za zadanie zastąpić małoletniemu rodziców, a także wypełnić wszystkie ciążące na nich obowiązki. Jest przedstawicielem ustawowym małoletniego, dlatego może dokonywać czynności prawnych w imieniu małoletniego i ma za zadanie chronić jego interesy prawne, osobiste oraz finansowe;

„osobie najbliższej małoletniemu” – należy przez to rozumieć osobę wstępną: matkę, ojca, babcię, dziadka; rodzeństwo: siostrę, brata, w tym rodzeństwo przyrodnie, a także inne osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie, a w przypadku jej braku – osobę pełnoletnią wskazaną przez małoletniego;

przemocy fizycznej – należy przez to rozumieć każde intencjonalne działanie sprawcy, mające na celu przekroczenie granicy ciała małoletniego, np. bicie, kopanie, popychanie, szarpanie, itp.;

przemocy seksualnej – należy przez to rozumieć każdą czynność seksualną podejmowaną z małoletnim, zaangażowanie małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest on lub ona w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody, naruszającą prawo i obyczaje danego społeczeństwa;

przemocy psychicznej – należy przez to rozumieć celowe działanie na szkodę drugiej osoby, powodujące cierpienie, niszczące jej poczucie wartości, a kontakt z oprawcą stwarza poczucie zagrożenia. Szkodliwa interakcja z dzieckiem np.: niedostępność emocjonalna, ignorowanie potrzeb, nieodpowiednia socjalizacja małoletniego, zawstydzanie, ośmieszanie, straszenie, wymuszanie posłuszeństwa, narzucanie swojego zdania. Przemocą jest również narażenie małoletniego na bycie świadkiem przemocy;

zaniechaniu – należy przez to rozumieć chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych przez osoby zobowiązane do opieki, troski i ochrony zdrowia i/lub nierespektowanie podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju;

przemocy domowej – należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą;

osobie stosującej przemoc domową – należy przez to rozumieć pełnoletniego, który dopuszcza się przemocy domowej;

świadku przemocy domowej – należy przez to rozumieć osobę, która posiada wiedzę na temat stosowania przemocy domowej lub widziała akt przemocy domowej;

osobie doznającej przemocy domowej – należy przez to rozumieć małoletniego doznającego przemocy od rodziców, rodzeństwa oraz innych osób zamieszkującym we wspólnym gospodarstwie domowym lub osób pozostających obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania oraz małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej;

reprezentancie małoletniego – należy rozumieć osobę ustanowioną przez sąd opiekuńczy w przypadku gdy żadne z rodziców nie może go reprezentować; reprezentant jest umocowany do dokonywania wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia.

Rozdział 2

Standardy ochrony małoletnich w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach

Uczniowie Zespołu Szkół w Polkowicach mają prawo do życia i przebywania w bezpiecznym środowisku, również w szkole. Wszyscy pracownicy szkoły chronią uczniów i zapewniają im bezpieczeństwo.

Uczniowie mają obowiązek przestrzegania zasad i norm społecznych zawartych w Statucie.

Uczniowie mają prawo do poszanowania swoich praw, swojej godności, do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, geograficzne, narodowe, religię, status ekonomiczny i społeczny, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne czy niepełnosprawność.

Standard 1 – Szkoła opracowała, przyjęła i wdrożyła do realizacji Standardy Ochrony Małoletnich, które określają:

Zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników.
Zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadaniu informacji o krzywdzeniu małoletniego
Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu rodzinnego
i osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”, dokumentowanie i dalsze prowadzenie działań pomocowych.
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Zasady bezpiecznych relacji pracownik – małoletni. w tym zachowania niedozwolone.
Zasady bezpiecznych relacji małoletni – małoletni, w tym zachowania niedozwolone.
Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.
Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w Internecie, w tym ochrony wizerunku i danych osobowych.
Zasady upowszechniania i ewaluacji Standardów rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim.

Standard 2 – Szkoła wprowadziła zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników, regularnie szkoli pracowników ze Standardów.

Standard 3 – Szkoła wdrożyła i stosuje procedury interwencyjne, które znane są i udostępnione wszystkim pracownikom. Każdy pracownik wie, komu należy zgłosić informację o krzywdzeniu małoletniego i kto jest odpowiedzialny za działania interwencyjne. Każdemu pracownikowi szkoły udostępnione są dane kontaktowe do lokalnych instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie i interwencję w przypadku krzywdzenia małoletnich.

Standard 4 – Szkoła co najmniej raz na 2 lata monitoruje i w razie konieczności ewaluuje zapisy Standardów, konsultując się z pracownikami, uczniami i rodzicami celem aktualizacji.

Rozdział 3

Postanowienia ogólne

Celem Standardów Ochrony Małoletnich jest:
zwrócenie uwagi pracownikom szkoły, rodzicom i podmiotom współpracującym na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich uczniów przed krzywdzeniem;
określenie zakresu obowiązków pracowników szkoły w działaniach podejmowanych na rzecz ochrony uczniów przed krzywdzeniem;
wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich;
wprowadzenie wzmożonej działalności wychowawczo – profilaktycznej w zakresie zapewnienia ochrony uczniów przed przemocą;
Pracownicy szkoły w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka, monitorują sytuację i dobrostan dziecka oraz stosują zasady określone w Standardach.
Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracowników wobec małoletniego jakiejkolwiek formy przemocy.
Ze Standardami zapoznawany jest każdy pracownik szkoły, a także uczniowie i ich rodzice, zgodnie z procedurami określonymi w treści Standardów.
Dyrektor szkoły wyznacza pedagoga jako osobę odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały ich naruszenia, ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów i prowadzenie rejestru interwencji i zgłoszeń.
Za monitoring bezpieczeństwa urządzeń teleinformatycznych z dostępem do Internetu, Dyrektor czyni odpowiedzialnym administratora sieci informatycznej oraz nauczycieli prowadzących zajęcia w pracowniach informatycznych.

Rozdział 4

Zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników

Standardem jest rekrutacja pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych odbywająca się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji, a pracodawca dąży do jak najlepszej weryfikacji kwalifikacji kandydata, w tym stosunek do wartości podzielanych przez placówkę, takich jak ochrona praw małoletnich i szacunek do ich godności.
Szkoła dba, aby osoby w niej zatrudnione – zarówno pracownicy pedagogiczni, jak i niepedagogiczni, w tym osoby pracujące na podstawie umowy – zlecenia oraz wolontariusze, stażyści i praktykanci, posiadały odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowiły dla nich zagrożenia.
W każdym przypadku szkoła musi posiadać dane pozwalające zidentyfikować osobę przez nią zatrudnioną, niezależnie od podstawy zatrudnienia, tj., imię (imiona) i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, PESEL oraz dane kontaktowe osoby zatrudnianej.
Dyrektor szkoły przed nawiązaniem stosunku pracy, niezależnie od podstawy i czasu jej obowiązywania sprawdza kandydata w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr z dostępem ograniczonym) oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. Sprawdzenie w rejestrze sprawców dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowanej z Rejestru, a figurowanie w Rejestrze wyklucza możliwość zatrudnienia kandydata.
Dyrektor szkoły wymaga od osoby zatrudnianej lub od innej osoby (wolontariusza, praktykanta, stażysty oraz prowadzących wszelkie zajęcia z uczniami i in.) przed dopuszczeniem do wykonywania czynności z małoletnimi w szkole, zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172).
Kandydat/kandydatka składa oświadczenia o posiadaniu przez niego/nią pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z praw publicznych; o niekaralności i zobowiązaniu do przestrzegania podstawowych zasad ochrony nieletnich przed krzywdzeniem – załącznik nr 1.
W przypadku zatrudniania kandydata do pracy lub dopuszczenia do kontaktu z młodzieżą osoby posiadającej obywatelstwo inne niż polskie przedkłada dyrektorowi szkoły informację z rejestru karnego państwa, którego jest obywatelem, uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla ww. celów.
Dopuszczalne jest przedłożenie przez kandydata pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenia, że prawo danego państwa nie przewiduje wydawania informacji o niekaralności i/lub nie prowadzi rejestru karnego oraz oświadczenia, że nie był(-a) w tym państwie prawomocnie skazany(-a).
Oświadczenie, o którym mowa w pkt. 8, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim treści klauzuli „Jestem świadomy(-a) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, która zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A akt osobowych pracownika lub do dokumentacji wolontariusza/praktykanta.
Zatrudniani pracownicy, praktykanci i wolontariusze przed rozpoczęciem pracy lub dopuszczeniem do kontaktu z uczniami są zobowiązani do zapoznania się z:
Statutem szkoły,
Regulaminem pracy,
Standardami ochrony małoletnich,
Regulaminami i instrukcjami bhp i p.poż.,
Kodeksem etyki,
Polityką bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.
Potwierdzenie zapoznania się z ww. dokumentami oraz oświadczenie o zobowiązaniu się do ich przestrzegania składane są w formie pisemnej i umieszczane w aktach osobowych lub dołączone do umów o świadczenie działalności wolontariackiej lub praktyki zawodowej.

Rozdział 5

Zasady bezpiecznych relacji pracownik – małoletni, w tym zachowania niedozwolone.

Uczniowie mają prawo do życia i przebywania w bezpiecznym środowisku, również w szkole. Każdy pracownik szkoły chroni uczniów i zapewnia im bezpieczeństwo podczas pobytu w szkole.
Podstawową zasadą relacji między małoletnimi, a pracownikiem szkoły jest działanie dla dobra ucznia, z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb oraz w jego najlepszym interesie.
Pracownik szkoły działa wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego, przepisów wewnętrznych szkoły oraz swoich uprawnień i kompetencji.
Pracownik szkoły wspiera uczniów w pokonywaniu trudności. Pomoc uwzględnia umiejętności rozwojowe uczniów oraz możliwości wynikające z niepełnosprawności/specjalnych potrzeb edukacyjnych.
Pracownicy podejmują działania wychowawcze, mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw – wyrażania emocji w sposób niekrzywdzący innych, niwelowanie zachowań agresywnych, promowanie „dobrego zachowania”.
Zasady bezpiecznych relacji z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników (pedagogicznych i niepedagogicznych), stażystów, praktykantów, wolontariuszy oraz innych osób, mających kontakt z uczniami.
Podstawowe zasady obejmują w szczególności:
utrzymywanie profesjonalnej relacji z uczniami i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający, adekwatny do sytuacji i sprawiedliwy wobec innych uczniów;
zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z uczniami, podkreślające zrozumienie dla uczuć przeżywanych przez nich, nie wymuszające zwierzeń na siłę i okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy;
niezostawianie uczniowi nieograniczonej wolności, wyznaczanie jasnych granic w postępowaniu i oczekiwań, egzekwując konsekwencje za ich nieprzestrzeganie, ucząc tym samym, że odpowiedzialność jest po stronie ucznia, a konsekwencje wynikają z jego działania;
reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych ucznia, w tym dostosowanie poziomu komunikacji do ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym do ucznia z niepełnosprawnościami,
uwzględnianie potrzeb ucznia oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych uczniów, w tym dostosowanie metod i form pracy dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ucznia z niepełnosprawnością i ucznia zdolnego;
równe traktowanie uczniów bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny i światopogląd;
fizyczny kontakt z uczniem możliwy tylko jako odpowiedź na realne potrzeby ucznia w danym momencie, z uwzględnieniem jego wieku, płci, kontekstu kulturowego i sytuacyjnego; na kontakt fizyczny (np. przytulenie) uczeń zawsze musi wyrazić zgodę;
ustalanie reguł i zasad pracy w grupie, jasne określanie wymagań i oczekiwań wobec ucznia, stanowcze reagowanie na zachowania niepożądane;
udział pracowników w doskonaleniu zawodowym w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec małoletnich, komunikacji interpersonalnej, diagnozy czynników ryzyka, świadczących o możliwości stosowania przemocy wobec małoletniego;
panowanie pracownika nad własnymi emocjami;
kontakt z uczniami odbywa się wyłącznie w godzinach pracy szkoły i dotyczy celów edukacyjnych lub wychowawczych, a jeśli istnieje potrzeba spotkania z uczniami poza godzinami pracy, należy poinformować o tym dyrekcję i uzyskać zgodę rodziców małoletniego ucznia;
jeśli uczeń i jego rodzice są osobami bliskimi wobec pracownika, zachowuje on poufność wszystkich informacji dotyczących innych uczniów.
W relacji pracownika z małoletnimi uczniami niedopuszczalne jest w szczególności:
stosowanie wobec ucznia przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);
zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie i obrażanie uczniów;
podnoszenie głosu, krzyczenie na uczniów, wywoływanie u nich lęku;
ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących małoletniego wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych uczniów;
zachowywanie się w obecności uczniów w sposób niestosowny, np. poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej;
nawiązywanie z uczniem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składanie mu propozycji o nieodpowiednim charakterze, kierowanie do niego seksualnych komentarzy, żartów, gestów oraz udostępnianie uczniom treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę;
faworyzowanie uczniów;
utrwalanie wizerunku małoletniego (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika;
proponowanie uczniom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z uczniami lub w ich obecności;
zapraszanie uczniów do swojego miejsca zamieszkania.

Zasady komunikacji z małoletnim

Komunikacja budująca dobre relacje z uczniem

Pracownik:

W komunikacji z uczniami zachowuje spokój, cierpliwość i szacunek. Okazuje też zrozumienie dla trudności i problemów uczniów.
Reaguje wg. zasad konstruktywnej komunikacji i krytyki na każde obraźliwe, niewłaściwe, dyskryminacyjne zachowanie lub słowa uczniów oraz na wszelkie formy zastraszania i nietolerancji wśród nich.
Daje uczniowi prawo do odczuwania i mówienia o swoich emocjach, do wyrażania własnego zdania oraz prawo do bycia wysłuchanym przez pracownika szkoły/nauczyciela.
Komunikacja z uczniami prowadzona jest w sposób konstruktywny, budujący relacje, a nie hierarchię zależności oraz nieufność i wrogość.
Nie zawstydza, nie upokarza, nie lekceważy i nie obraża ucznia.
Nie obrzuca ucznia wyzwiskami, nie wyśmiewa i nie ośmiesza go, np. stosując ośmieszające ucznia przezwiska i zdrobnienia.
Unika wypowiedzi nakazujących, komenderujących, nadmiernie moralizujących, krytykanckich. Nie wytyka błędów ucznia w sposób, który go rani.
Nie grozi uczniowi, nie wyraża dezaprobaty wobec jego zachowania, czy postępów w nauce w sposób uwłaczający godności i poczuciu własnej wartości ucznia.
Nie reaguje złośliwościami, sarkazmem na zachowanie ucznia lub jego postępy w nauce, nie dowcipkuje i nie żartuje z ucznia, w sposób który obniża poczucie własnej wartości ucznia.
Słucha uważnie uczniów, udziela im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji. W relacjach z uczniami stosuje zasady pozytywnej komunikacji: aktywne słuchanie i komunikat JA.
Stosuje zasady konstruktywnej krytyki wobec, np. niewłaściwego zachowania ucznia, tj. krytykuje ucznia w taki sposób, aby nie czuł się zraniony, zmuszony do obrony czy do kontrataku.
Nie podnosi głosu na małoletniego w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa małoletniego lub innych małoletnich.

W sytuacji wymagającej interwencji wobec ucznia nie podnosi głosu, nie krzyczy na niego, mówi wyraźnie, bez szeptu i krzyku, stara się utrzymać spokojny ton głosu. Utrzymuje z uczniem kontakt wzrokowy. W czasie rozmowy znajduje się blisko drugiej osoby, ale nie narusza jej przestrzeni osobistej.

Komunikacja z uczniami służąca rozwiązywaniu konfliktów i utrzymywaniu świadomej dyscypliny

Pracownik:

W rozwiązywaniu konfliktów stosuje następujące zasady konstruktywnej komunikacji:
nie ocenia,
nie uogólnia, nie interpretuje,
nie daje „dobrych rad”, nie moralizuje,
stosuje komunikaty „JA”,
oddziela problem od osoby, wyraża brak akceptacji dla zachowania, a nie człowieka,
skupia swoją uwagę na rozmówcy, koncentruje się na tym co mówi,
okazuje rozmówcy szacunek,
upewnia się, czy dobrze rozumie swojego rozmówcę,
wysłuchuje ucznia,
mówi wprost – otwarcie wyraża swoje potrzeby, uczucia i propozycje,
udziela konkretnych informacji zwrotnych.
W komunikacji z uczniem podczas rozwiązywaniu konfliktów wystrzega się:
tzw. stoperów komunikacyjnych: osądzania, krytykowania, wyzywania, rozkazywania, oskarżania, grożenia, odwracania uwagi,
błędu nadmiernej generalizacji (zamiast mówić o konkretnych sytuacjach i konkretnych przyczynach irytacji, złości, przypisuje się pewne zdarzenia stałym cechom osoby),
niewłaściwego zrozumienia intencji ucznia – partnera rozmowy,
niespójności komunikatu werbalnego z niewerbalnym.
W procesie rozwiązywania konfliktu dba o komunikację dającą uczniowi poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i psychospołecznego, chroniącą go od poczucia, że rozwiązanie konfliktu jest dla niego krzywdzące i rodzi u ucznia poczucie niesprawiedliwości, zlekceważenia czy odrzucenia.
Umiejętnie, w sposób konstruktywny uczestniczy w rozwiązywaniu konfliktów, stosując w zależności od potrzeb różne metody ich rozwiązywania, np. negocjacje, mediacje, arbitraż.
Szybko reaguje na problemy związane z dyscypliną uczniów:
rozwiązuje pojawiające się problemy z dyscypliną bezpośrednio po naruszeniu zasad przez uczniów,
nie podnosi głosu i nie krzyczy, zwraca uwagę tym uczniom, którzy łamią ustalony porządek,
wykazuje empatię wobec uczniów,
ustala (przypomina) obowiązujące zasady – wyraźnie określa oczekiwane zachowania uczniów, dotyczące różnych rodzajów aktywności uczniów, np. pracy w ławce, dyskusji w grupie, nauczania skierowanego do całej klasy, pracy samodzielnej).
Metody dyscyplinowania uczniów dobiera adekwatnie do ich wieku i poziomu rozwoju. Metody te nie mogą naruszać godności i nietykalności osobistej uczniów (bezwzględny zakaz stosowania kar fizycznych).
Konsekwencje za zachowania uczniów niezgodne z normami społecznymi, zasadami bezpieczeństwa i Statutem Szkoły stosuje rozważnie, w sposób uzasadniony i zrozumiały dla nich.
Upominając słownie, perswazyjnie, stara się opanować własne negatywne emocje, np. złość, zdenerwowanie.
Wyjaśnia uczniowi, za co i dlaczego zostały wobec niego zastosowane konsekwencje. Przekazuje uczniowi utrzymany w spokojnym tonie komunikat jasny, konkretny, rzeczowy, wolny od stygmatyzowania ucznia, nakierowany na ocenę zachowania ucznia, a nie jego osobę.
Stosując konsekwencje w stosunku do ucznia, który wykazał naganne/niewłaściwe zachowania, pracownik równocześnie dostrzega i nagradza pozytywne zachowania ucznia.

Zakaz stosowania przemocy wobec małoletniego w jakiejkolwiek formie, w tym nawiązywania relacji o charakterze seksualnym

Kontakty pracowników szkoły z uczniami nie łamią obowiązującego prawa, ustalonych norm i zasad. Wszyscy uczniowie są sprawiedliwie traktowani. Pracownicy nie dzielą ich i nie dyskryminują (ze względu na pochodzenie, poczucie tożsamości, wiek, płeć, status materialny, wygląd zewnętrzny, wiedzę i umiejętności).
Pracownik szkoły nie wykorzystuje wobec ucznia relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).
Pracownik szkoły nie stosuje żadnej formy przemocy fizycznej wobec ucznia, np. takiej jak: zabieranie rzeczy, niszczenie rzeczy, bicie, popychanie, szturchanie, ograniczenie swobody ruchu, szczypanie, klapsy, pociągnięcie za włosy, bicie przedmiotami, wykręcanie rąk, itp
Pracownik szkoły nie stosuje żadnej formy przemocy psychicznej wobec ucznia, np. takiej jak:
izolowanie, pomijanie, obniżanie statusu ucznia w grupie,
stygmatyzowanie uczniów z powodu ich zdrowia, osiągnięć edukacyjnych, wyglądu, orientacji seksualnej, światopoglądu czy sytuacji majątkowej,
wyszydzanie uczniów, wyśmiewanie, ośmieszanie, poniżanie, wyzywanie, grożenie,
nadmierne, wygórowane wymagania nauczycieli, zbyt surowe oceny, zastraszanie uczniów, obrażanie ich godności, stosowanie kar niewspółmiernych do win,
agresywne wypowiedzi, komentarze i ataki na czatach, komunikatorach i forach internetowych,
umieszczanie obraźliwych, ośmieszających uczniów rysunków, zdjęć i filmów,
rozpowszechnianie wszelkich nieprawdziwych, poniżających uczniów materiałów,
cyberstalking – śledzenie w sieci poczynań uczniów i upublicznianie ich.
Pracownik szkoły nie stosuje naruszających godność ucznia wypowiedzi o podtekście seksualnym, nie nawiązuje w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej w tym:
komentarzy na temat ciała/wyglądu/ubioru z podtekstem seksualnym,
dyskryminujących komentarzy odnoszących się do płci,
wulgarnych lub niestosownych dowcipów i żartów, cmokania, itp.
nie pisze do uczniów wulgarnych lub dwuznacznych smsów, e-maili,
nie publikuje żadnych prywatnych zdjęć, ani innych informacji o uczniach i ich rodzinach w osobistych mediach społecznościowych, np. na Facebooku, bez zgody zainteresowanych stron,
nie wdaje się w prywatne rozmowy uczniów w mediach społecznościowych, nie zamieszcza komentarzy i nie udostępnia zdjęć, w jakimkolwiek podtekście lub kontekście erotycznym, które mogłyby uczniom wyrządzić krzywdę,
Pracownik szkoły nie narusza nietykalności osobistej ucznia. Nie zachowuje się wobec małoletniego w sposób niestosowny (np. nie dotyka, nie głaszcze, nie poklepuje w sposób poufały, dwuznaczny, w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych).
Nie zmusza ucznia do odbycia jakiekolwiek aktywności o charakterze seksualnym.
Nie prowokuje nieodpowiednich kontaktów z dziećmi/uczniami, np. nie angażuje się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi, czy brutalne zabawy fizyczne.
Upewnia się/informuje małoletnich, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania, czy słów, mogą o tym powiedzieć osobie, która jest autorem takich słów lub zachowań, albo osobie wskazanej w dokumencie lub jakiejkolwiek innej osobie zatrudnionej w szkole i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji lub pomocy.
Zawsze jest przygotowany na wyjaśnienie swoich działań, czy zachowania.
Pracownik szkoły zachowuje szczególną ostrożność wobec uczniów, którzy doświadczyli nadużycia i krzywdzenia (w tym seksualnego, fizycznego), bądź zaniedbania. Jeżeli małoletni dążyliby do nawiązania niestosownych lub nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi, personel reaguje z wyczuciem, jednak stanowczo, a także pomaga małoletniemu zrozumieć znaczenie osobistych granic.
Pracownik szkoły równoważy potrzebę nadzoru, z prawem uczniów do prywatności, np. nie należy wchodzić pod prysznice i do szatni na zajęciach wychowania fizycznego bez pozwolenia/poinformowania o tym uczniów, nie należy otaczać uczniów osobistą opieką, której oni nie potrzebują.
Przy każdej rozmowie o charakterze indywidualnym, na życzenie ucznia zapewnia obecność innej osoby dorosłej lub na życzenie ucznia innego ucznia.
Stale nadzoruje uczniów, każdorazowo upewniając się, że warunki wyjazdów i wycieczek organizowanych przez szkołę, rozgrywek i meczów wyjazdowych są bezpieczne, co obejmuje m.in. brak dzielenia pokoju/łóżka z uczniami.

Zasady nawiązywania kontaktu z uczniami w godzinach pracy, za pomocą kanałów służbowych oraz w celach edukacyjnych lub wychowawczych

Kontaktując się z uczniem pracownik szkoły traktuje go podmiotowo.
Kontakt z uczniem nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, nie może wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją, ani wynikać z relacji władzy.
Co do zasady, kontakt z małoletnim powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków pracowników.
Pracownik szkoły nie zaprasza małoletnich do swojego miejsca zamieszkania, nie spotyka się z nimi prywatnie poza godzinami pracy.
Pracownik szkoły nie nawiązuje kontaktów z małoletnimi poprzez przyjmowanie, bądź wysyłanie do nich zaproszeń w mediach społecznościowych. Nie kontaktuje się z nimi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).
Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z małoletnimi poza godzinami pracy, są kanały służbowe (e-mail, dziennik elektroniczny), a rodzice/opiekunowie prawni małoletnich muszą wyrazić zgodę na taki kontakt.
Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli małoletni i rodzice/opiekunowie małoletnich/uczniów są osobami bliskimi dla pracownika) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych uczniów, ich rodziców/opiekunów.

Rozdział 6

Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi, w tym zachowania niedozwolone.

Podstawową zasadą relacji między małoletnimi i między uczniami pełnoletnimi i niepełnoletnimi jest działanie z szacunkiem, uwzględniające godność i potrzeby małoletnich.
1. Standardem jest tworzenie atmosfery życia szkolnego, które promuje tolerancję i poczucie odpowiedzialności za swoje zachowanie.Uczniowie angażowani są w działania, w których mają możliwość aktywnego uczestniczenia, podejmowania współdziałania i rozwijania podejścia zespołowego (w tym kształtującego pozytywne relacje oraz integrującego całą społeczność szkolną, również uczniów
  z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi).Zachowanie i postepowanie uczniów wobec kolegów/innych osób nie narusza ich poczucia godności i wartości osobistej. Uczniowie są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwań i popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania – w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.Kontakty między uczniami cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej,
  np. używanie zwrotów grzecznościowych typu proszę, dziękuję, przepraszam; uprzejmość; życzliwość; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.Uczniowie budują wzajemne relacje poprzez niwelowanie konkurencyjności między sobą w różnych obszarach życia, wzajemne zrozumienie oraz konstruktywne, bez użycia siły rozwiązywanie problemów i konfliktów między sobą. Akceptują i szanują siebie nawzajem.Uczniowie okazują zrozumienie dla trudności i problemów kolegów/koleżanek i oferują im pomoc. Nie kpią, nie szydzą z ich słabości, nie wyśmiewają ich, nie krytykują.W kontaktach między sobą uczniowie nie powinni zachowywać się prowokacyjnie i konkurencyjnie. Nie powinni również mieć poczucia zagrożenia czy odczuwać wrogości ze strony kolegów.Uczniowie mają prawo do własnych poglądów, ocen i spojrzenia na świat oraz wyrażania ich, pod warunkiem, że sposób ich wyrażania wolny jest od agresji i przemocy oraz nikomu nie wyrządza krzywdy.Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród uczniów nigdy nie może być akceptowana lub usprawiedliwiona. Uczniowie nie mają prawa stosować z jakiegokolwiek powodu słownej, fizycznej i psychicznej agresji i przemocy wobec innych uczniów.Uczniowie mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom brutalności i wulgarności oraz informowania pracowników szkoły o zaistniałych zagrożeniach.Jeśli uczeń jest świadkiem stosowania przez innego ucznia/uczniów jakiejkolwiek formy agresji lub przemocy, ma obowiązek reagowania na nią, np: pomaga ofierze, chroni ją, szuka pomocy dla ofiary u osoby dorosłej (zgodnie z obowiązującyymi w szkole procedurami).Wszyscy uczniowie znają obowiązujące w szkole procedury bezpieczeństwa – wiedzą, jak zachowywać się w sytuacjach, które zagrażają ich bezpieczeństwu lub bezpieczeństwu innych uczniów, a także wiedzą, gdzie i do kogo dorosłego mogą się w szkole zwrócić o pomoc.
1. Jeśli uczeń stał się ofiarą agresji lub przemocy, może uzyskać w szkole pomoc, zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

Niedozwolone zachowania uczniów szkoły

Niedozwolone zachowania to:

stosowanie agresji i przemocy fizycznej w jakiejkolwiek formie:
bicie/uderzenie/popychanie/kopanie/opluwanie;
wymuszenia;
napastowanie seksualne;
nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą;
fizyczne zaczepki;
zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań;
stosowanie agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.:
obelg, wyzwisk, żartów, wulgaryzmów;
wyśmiewanie, drwienie, szydzenie z ofiary;
bezpośrednie obrażanie ofiary;
plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie ofiary;
groźby;
stosowanie agresji i przemocy psychicznej w różnych formach, np.:
poniżania;
wykluczanie/izolacja/milczenie/manipulowanie;
pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu);
wulgarnych i niestosowne gestów, w tym o zabarwieniu seksualnym;
śledzenie/szpiegowanie;
obraźliwe wiadomości SMS i MMS zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające;
wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania;
telefony i wiadomości e-mail zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające;
umieszczanie obraźliwych filmików, w tym o zabarwieniu seksualnym w mediach społecznościowych (np. Facebook, Instagram, TikTok);
niszczenie/zabieranie rzeczy należących do ofiary;
straszenie;
mierzenie wzrokiem;
szantażowanie.
utrwalanie wizerunku innych uczniów poprzez nagrywanie (również fonii) i fotografowanie bez uzyskania zgody i w sytuacjach intymnych, mogących zawstydzić;
rozprowadzanie i udostępnianie, między uczniami, substancji psychoaktywnych i używanie ich w swoim otoczeniu;
stwarzanie niebezpiecznych sytuacji na terenie szkoły, np. przynoszenie do szkoły ostrych narzędzi oraz innych niebezpiecznych przedmiotów i substancji (np. środków pirotechnicznych, broni, łańcuchów, noży, zapalniczek) oraz używanie ognia;
nieuzasadnione, bez zgody nauczyciela opuszczanie sali lekcyjnej lub terenu szkoły;
celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć organizowanych w szkole i przerw międzylekcyjnych;
niewłaściwe zachowanie się podczas wycieczek szkolnych;
uleganie nałogom, np. palenie papierosów, picie alkoholu;
wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy od uczniów;
wysługiwanie się innymi w zamian za korzyści materialne;
niereagowanie na niewłaściwe zachowanie się innych osób;
szykanowanie uczniów lub innych osób w szkole z powodu odmienności przekonań, religii, światopoglądu, płci, poczucia tożsamości, pochodzenia, statusu ekonomicznego i społecznego, niepełnosprawności, czy wyglądu.

Rozdział 7

Zasady reagowania na krzywdzenie.

1. Standardem w szkole jest:

przeszkolenie wszystkich pracowników w obszarze prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw na szkodę małoletnich; w zakresie roli pracowników oświaty w przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz w zakresie rozpoznawania czynników ryzyka krzywdzenia małoletniego;
udostępnienie wszystkim pracownikom wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną małoletnich oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi instytucjami (tj. ośrodek pomocy społecznej, dzielnicowy, centra pomocy małoletnim, ośrodki wsparcia, organizacje pozarządowe, Policja, Sąd Rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, placówki ochrony zdrowia);
prowadzenie przez osobę wskazaną w Rozdziale 3 pkt. 5 Standardów, Karty dokumentowania przebiegu zdarzenia i Karty zdarzeń zagrażających dobru małoletniego, których wzór stanowi załącznik nr 2 i 3 do Standardów.
Pracownik szkoły zwraca szczególną uwagę na występowanie w zachowaniu ucznia/małoletniego sygnałów świadczących o krzywdzeniu, w szczególności o możliwości popełnienia przestępstwa na tle seksualnym.
Uwagę pracowników szkoły powinny zwrócić np. następujące zachowania:
uczeń ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, poparzenia, ugryzienia, złamania kości itp.), których pochodzenie trudno wyjaśnić,
podawane przez ucznia wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne itp.; uczeń często je zmienia,
pojawia się niechęć przed udziałem w lekcjach wychowania fizycznego,
uczeń nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody,
uczeń wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła,
uczeń boi się rodzica lub opiekuna,
uczeń jest bierny, wycofany, uległy, przestraszony,
uczeń cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy, mdłości itp.,
nastąpiła nagła i wyraźna zmiana zachowania się ucznia.
W szkole organizowane są oddziaływania profilaktyczne w zakresie zapobiegania przemocy, w tym przy współpracy z instytucjami pozaszkolnymi (Policja, organizacje pozarządowe i in.).

Procedury postępowania w związku z podejrzeniem krzywdzenia małoletniego

W przypadku uzyskania informacji o krzywdzeniu małoletniego lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, pracownik szkoły ma obowiązek:
wezwać pogotowie, jeżeli wystąpiło poważne uszkodzenie ciała zagrażające życiu lub skonsultować się z pielęgniarką, jeżeli uszkodzenia nie wymagają natychmiastowej interwencji pogotowia,
poinformować pedagoga/pedagoga specjalnego/psychologa szkolnego o zdarzeniu lub o swoim podejrzeniu, co do krzywdzenia małoletniego,
sporządzić notatkę służbową opisującą zdarzenie, w szczególności przyczynę wystąpienia podejrzenia o krzywdzeniu małoletniego,
Powiadamiając pedagoga/pedagoga specjalnego/psychologa szkolnego o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego, pracownik szkoły:
przedstawia formy i okoliczności krzywdzenia, które udało się ustalić lub których wystąpienie podejrzewa,
informuje o zachowaniach i wypowiedziach ucznia wskazujących na doświadczenie krzywdzenia.
W przypadku, gdy zachodzi podejrzenie popełnienia wobec małoletniego jednego z przestępstw:
gwałtu lub wymuszenia czynności seksualnej,
seksualnego wykorzystania niepoczytalności lub bezradności,
seksualnego wykorzystania stosunku zależności lub krytycznego położenia,

Dyrektor szkoły składa zawiadomienie na Policję lub do Prokuratury, realizując obowiązek wynikający z art. 304 § 2 Kodeksu postepowania karnego. Jeżeli wymaga tego sytuacja, podejmuje niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa, zabezpiecza monitoring, o ile miało to miejsce na terenie placówki.

Dyrektor składa zawiadomienie na Policję lub do Prokuratury, korzystając ze wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do Standardów.

Rozdział 8

Szkolne procedury dotyczące przemocy domowej

Definicja przemocy domowej

Pod pojęciem „przemoc domowa” – należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;

Rozpoznawanie przemocy wobec małoletniego

Rozpoznawanie przemocy wobec małoletniego odbywa się poprzez:

ujawnienie przez małoletniego przemocy domowej,
informacje od osoby będącej bezpośrednim świadkiem przemocy,
analizę objawów krzywdzenia występujących u małoletniego,
ocenę stopnia ryzyka wystąpienia przemocy w danej rodzinie.

Ujawnienie przez małoletniego przemocy w rodzinie ma miejsce wtedy, kiedy małoletni poinformuje pracownika szkoły o tym, że doznaje jednej lub kilku jednocześnie form przemocy ze strony swoich najbliższych. Ujawnienie jest dla małoletniego bardzo trudnym momentem, świadczy o dużym doznawanym bólu i determinacji.

Informacje od osoby będącej bezpośrednim świadkiem przemocy w rodzinie

Informacje o krzywdzeniu małoletniego mogą pochodzić od bezpośrednich świadków przemocy, np. od rodzica niekrzywdzącego, rodzeństwa, kolegi, koleżanki, sąsiada, osoby z dalszej rodziny małoletniego, przypadkowego świadka przemocy.

W każdym przypadku informacje o przemocy wobec małoletniego należy potraktować z pełną odpowiedzialnością i zareagować zgodnie z obowiązującymi zasadami wskazanymi w niniejszej procedurze.

Podobnie jak w przypadku ujawnienia przemocy przez samego małoletniego, pracownik nie dokonuje oceny wiarygodności podawanych informacji. Zobowiązany jest do zareagowania na taki sygnał.

Procedury zgłaszania przemocy domowej

Zgłaszanie przemocy domowej przez małoletniego

Każdy małoletni będący uczniem Zespołu Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach może zgłosić ustnie lub pisemnie, dowolnej osobie, do której ma zaufanie, będącej pracownikiem szkoły, fakt stosowania wobec niego przemocy domowej.
Zgłoszenie doznawanej krzywdy przez małoletniego może nastąpić w bezpośredniej rozmowie, za pomocą wiadomości SMS, drogą elektroniczną, telefoniczną lub inną dostępną, w każdym czasie.
Osoba, która powzięła informację o krzywdzeniu małoletniego informuje pedagoga szkolnego/pedagoga specjalnego/psychologa szkolnego lub wychowawcę klasy.
W przypadku zagrożenia życia małoletniego, osoby wymienione wyżej informują Dyrektora Szkoły, który zawiadamia w trybie pilnym o zagrożeniu życia małoletniego odpowiednie służby: Policję i pogotowie ratunkowe.
W ramach procedury funkcjonariusz Policji: udziela niezbędnej pomocy osobie doznającej przemocy, w tym dostępu do pomocy medycznej, podejmuje czynności chroniące życie, zdrowie i mienie, zabezpiecza ślady i dowody przestępstwa oraz podejmuje działania mające na celu zapobiec dalszym zagrożeniom.
W przypadkach niewymagających podejmowania nagłych interwencji, pedagog/pedagog specjalny/psycholog szkolny/wychowawca postępuje zgodnie ze szkolną procedurą.

Zgłaszanie przemocy domowej przez pracownika szkoły

Każdy pracownik szkoły, który zauważy lub podejrzewa u ucznia symptomy krzywdzenia, jest zobowiązany zareagować (jeśli to konieczne, udzielić pierwszej pomocy).
Pracownik w trybie pilnym przekazuje informację o zaobserwowanym zdarzeniu pedagogowi szkolnemu/pedagogowi specjalnemu/psychologowi szkolnemu lub wychowawcy.
Pedagog szkolny, jako osoba upoważniona do prowadzenia spraw związanych z przemocą wobec małoletnich wraz z osobą zgłaszającą wypełniają tzw. Kartę zgłoszenia – załącznik nr 2. Na karcie podpisują się: pedagog szkolny i osoba zgłaszająca.
Pedagog zgłasza zaistniały fakt Dyrektorowi Szkoły.

Zgłaszanie przemocy domowej przez osoby z zewnątrz

Osoba, która jest świadkiem stosowanej przemocy domowej wobec małoletniego ma prawo do zgłoszenia podejrzewania stosowania przemocy.
W celu zgłoszenia stosowanej wobec małoletniego przemocy domowej ww. osoba jest obowiązana dokonać zgłoszenia bezpośredniego pedagogowi szkolnemu.
W takcie rozmowy z pedagogiem szkolnym, osoba wskazuje fakty, na podstawie których domniema o stosowaniu przemocy domowej wobec małoletniego.
Osoba zgłaszająca przemoc jest zobowiązana wskazać dane do kontaktu.
W przypadku zgłoszeń anonimowych, w tym telefonicznych/e-mail do sekretariatu szkoły, pracownik sekretariatu sporządza notatkę z rozmowy telefonicznej i archiwizuje wydruk połączeń.
W sytuacji, jak w pkt 5, pracownik sekretariatu zawiadamia pedagoga szkolnego o anonimowym zgłoszeniu, dołączając notatkę z rozmowy telefonicznej ze zgłaszającym lub wydruk ze skrzynki elektronicznej szkoły.
W przypadku anonimowych zgłoszeń stosowania przemocy wobec małoletniego, podlegają one analizie i zdiagnozowaniu.
Pedagog szkolny, do którego wpłynęło zgłoszenie podejrzenia stosowania przemocy lub jej stosowania wypełnia Kartę zgłoszenia – załącznik 2, w obecności – o ile to możliwe – osoby zgłaszającej i w trybie pilnym przekazuje informacje Dyrektorowi Szkoły. Na karcie podpisuje się osoba, do której wpłynęło zgłoszenie i osoba zgłaszająca.
W przypadku, gdy zgłaszana przemoc zagraża życiu lub zdrowiu małoletniego, osoba pozyskująca taką wiedzę, jest obowiązana w trybie pilnym zawiadomić Policję.

Wstępna ocena sytuacji osoby krzywdzonej

W każdym przypadku zgłoszenia krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, Dyrektor Szkoły powołuje Szkolny Zespół Interwencyjny do wstępnego zdiagnozowania sytuacji ofiary, w szczególności, tzw. czynników ryzyka oraz danych świadczących
o przemocy lub wykluczających ją (kto jest sprawcą krzywdzenia i w jakiej relacji pozostaje z małoletnim, jak często i od jak dawna małoletni jest krzywdzony, informacje
o zachowaniach pozostałych członków rodziny wobec małoletniego, relacjach jakie ma małoletni z osobą rodzica niekrzywdzącego, o osobach wspierających je, informacje o innych czynnikach towarzyszących przemocy – np. uzależnieniu od alkoholu rodziców).
W skład Szkolnego Zespołu Interwencyjnego wchodzą: wicedyrektor, pedagog szkolny, wychowawca, pedagog specjalny, psycholog szkolny, pracownik zgłaszający podejrzenie stosowania przemocy.
Zaleca się, by Zespół przeprowadził rozmowę z osobą krzywdzoną i osobą zgłaszającą podejrzenie lub fakt krzywdzenia małoletniego, a także z rodzicem /opiekunem „niekrzywdzącym”.
Wstępną diagnozę przeprowadza się z wykorzystaniem karty obserwacji i diagnozy, będącej załącznikiem nr 5, a w przypadku zaniedbania – kwestionariuszem diagnozującym oznaki zaniedbania – załącznik 6.
W przypadku uwiarygodnienia podejrzenia stosowania przemocy lub stwierdzenia jej stosowania, pedagog szkolny wszczyna procedurę „Niebieska Karta”.
W przypadkach niewskazujących na wiarygodność zgłoszenia (pomówienie, konfabulacja, kłamstwo) – wychowawca klasy, pedagog szkolny i nauczyciele prowadzą wnikliwą obserwację małoletniego i w terminie 3 miesięcy od zgłoszenia ponownie w składzie, jak w pkt. 2 dokonują oceny sytuacji małoletniego.

Uzasadnienie do uruchamiania procedury „Niebieskie Karty”

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz rozporządzenie w sprawie procedury „Niebieska Karta” z jednej strony nakłada na pracowników oświaty obowiązek reagowania w każdej sytuacji podejrzenia przemocy wobec małoletniego, z drugiej zaś daje możliwość skutecznej, interdyscyplinarnej współpracy na rzecz pomocy i ochrony małoletniego i jego rodziny. Uruchamiając procedurę „Niebieska Karta” pracownik oświaty otrzymuje możliwość udziału w grupie roboczej składającej się z przedstawicieli różnych interesariuszy. Są to: pracownik socjalny, policjant, przedstawiciel ochrony zdrowia, przedstawiciel komisji rozwiązywania problemów alkoholowych i opcjonalnie inni specjaliści, którzy znają sytuację rodzinną małoletniego, np. przedstawiciel organizacji pozarządowej, kurator. Uczestnictwo w grupie roboczej daje pracownikowi oświaty możliwość:

wymiany informacji na temat małoletniego i jego rodziny z innymi profesjonalistami,
podziału zadań mających na celu diagnozę sytuacji w rodzinie, ochronę małoletniego i monitorowanie jego sytuacji między przedstawicielami poszczególnych służb,
podejmowania decyzji o ewentualnej interwencji prawnej wspólnie z innymi profesjonalistami w grupie roboczej,
wzajemnego wsparcia w pracy z małoletnim i jego rodziną.

Procedura „Niebieska Karta”

Zakres procedury i ogólne zasady jej stosowania

Procedura postępowania „Niebieska Karta” obowiązuje wszystkich pracowników zatrudnionych w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach.
Nadzór nad stosowaniem procedury sprawuje Dyrektor Szkoły.
Bezpośredni nadzór nad realizacją działań w sprawach krzywdzenia małoletnich sprawuje Wicedyrektor Szkoły.
Dyrektor Szkoły udziela wsparcia osobom bezpośrednio zaangażowanym w proces pomocy (w tym prawnej i organizacyjnej) ofierze przemocy domowej.
Koordynatorem pomocy małoletniemu krzywdzonemu jest pedagog szkolny. W sytuacji prowadzenia dużej liczby przypadków lub ich złożoności Dyrektor Szkoły może wyznaczyć inną osobę do koordynacji kolejnych działań, przy czym nadal pozostają one w ogólnym rejestrze prowadzonym przez pedagoga.
Zasadą udzielania pomocy krzywdzonemu małoletniemu przez placówkę jest interdyscyplinarna współpraca zespołowa ograniczona do osób pracujących z małoletnim.
Druki i formularze „Niebieska Karta – A” i „Niebieska Karta – B” znajdują się w gabinecie pedagoga szkoły oraz są załącznikiem do niniejszych Standardów.
Wgląd w dokumentację wszczętych procedur posiadają wyłącznie osoby upoważnione imiennie przez Dyrektora Szkoły.
Upoważnione osoby do wglądu w dokumentację wszczętych procedur „Niebieska Karta” są zobowiązane do złożenia oświadczenia o zachowaniu poufności informacji i danych osobowych umieszczanych w dokumentach – załącznik nr 7.
Rejestr i dokumentację związaną ze wszczętymi procedurami „Niebieska Karta” prowadzi i przechowuje pedagog szkolny.
Po zakończeniu sprawy, pedagog szkolny przekazuje teczkę z dokumentacją do archiwum.
Archiwizacja dokumentacji odbywa się na zasadach określonych w Instrukcji Archiwalnej.

Wszczęcie procedury „Niebieska Karta”

Wszczęcie procedury „Niebieska Karta” następuje z chwilą wypełnienia przez pedagoga szkolnego formularza „Niebieska Karty – A” w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec małoletnich lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez małoletniego, członka rodziny, pracownika szkoły lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.
Do wszczęcie procedury „Niebieska Karta” nie jest wymagana zgoda osoby doznającej przemocy.
Do wszczęcia procedury „Niebieska Karta” nie jest wymagany uprzedni kontakt z osobą stosującą przemoc domową ani obecność tej osoby w czasie wypełniania kwestionariusza.
Pedagog szkolny lub inna osoba wszczynając procedurę „Niebieska Karta” ma prawo wykorzystać informacje zawarte we wstępnej diagnozie oceny sytuacji małoletniego – załącznik nr 5, a także przeprowadzić rozmowę z małoletnim.
Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej bezpieczeństwo.
Czynności w ramach procedury „Niebieska Karta” przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. W sytuacji, gdy to rodzice, opiekun prawny lub faktyczny są podejrzani o stosowanie przemocy wobec małoletniego, te czynności przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej (w rozumieniu art. 115 § 11 kk) czyli np. dziadków, pradziadków oraz rodzeństwa (w miarę możliwości również w obecności psychologa).
Żaden z formularzy „Niebieska Karta” nie wymaga podpisu osoby podejrzanej o doznawanie czy stosowanie przemocy domowej.
Po wypełnieniu karty – „A”, osoba dotknięta przemocą domową w rodzinie – rodzic, opiekun prawny lub faktyczny, osoba, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie otrzymuje wypełniony formularz „Niebieska Karta – B”.
Formularz „B” jest dokumentem dla osób pokrzywdzonych, zawierającym definicję przemocy, praw człowieka, informację o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc.
Formularza „B” nie przekazuje się osobie podejrzanej o stosowanie przemocy domowej.
Wypełniony formularz – „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od wszczęcia procedury, przekazuje się do zespołu interdyscyplinarnego (przy OPS, GOPS).
Osobą upoważnioną do przekazania formularza jest pedagog szkolny. Pedagog zawiadamia Dyrektora Szkoły o podjętej decyzji i fakcie przekazania formularza do zespołu interdyscyplinarnego.
Wypełnienie formularza „A” nie zwalnia z obowiązku podjęcia działań interwencyjnych zapewniających bezpieczeństwo osobie doznającej przemocy.
Szkoła monitoruje sytuację małoletniego i udziela mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zadania i obowiązki pracowników szkoły

Dyrektor Szkoły:

W porozumieniu z pedagogiem szkolnym występuje do Sądu Rodzinnego, Prokuratury, z zawiadomieniem o krzywdzeniu lub zagrożeniu krzywdzeniem małoletniego.
Podpisuje wszystkie pisma wychodzące na zewnątrz w sprawach krzywdzenia małoletnich.
Powołuje zespoły interwencyjne do diagnozy i oceny ryzyka zagrożenia przemocą domową – odrębne dla każdej sprawy.
Organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla osoby doznającej przemocy.
Określa zasady prowadzenia dokumentacji i jej archiwizowania.
Wydaje upoważnienia dostępu do danych osobowych osobom biorącym udział w rozpoznawaniu przemocy domowej.
Nadzoruje pracę Zespołu Interwencyjnego.
Współpracuje z instytucjami zewnętrznymi działającymi na rzecz wspierania i pomocy ofiarom przemocy domowej.
Zapewnia bezpieczeństwo i ochronę prawną pracownikom wszczynającym procedurę „Niebieska Karta”, doznającym krzywdy ze strony sprawców przemocy domowej, ich oskarżeniom, groźbom i przemocy.
Zapewnia pomoc nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym, ułatwiając im np. możliwość konsultacji trudnych przypadków ze specjalistami, wspiera, organizuje szkolenia w zakresie reagowania na przemoc w rodzinie wobec małoletniego.

Pedagog szkolny:

W sytuacji podejrzenia przemocy wobec małoletniego:

Udziela bezpośredniej pomocy małoletniemu, jeśli zagrożone jest jego zdrowie lub życie (np. w sytuacji obrażeń na ciele – pod nieobecność pielęgniarki szkolnej organizuje pomoc medyczną wzywając karetkę pogotowia lub jeśli stan zdrowia małoletniego nie kwalifikuje się do wezwania karetki, wysyła wniosek do Sądu Rejonowego (III Wydział Rodzinny i Nieletnich z prośbą o wydanie zgody na poddanie małoletniego badaniu lekarskiemu bez wiedzy i zgody rodziców i ewentualnie (także jeśli uzyskanie zgody nie jest możliwe natychmiast) wzywa służby medyczne.
Zbiera informacje o małoletnim, w celu wstępnego zdiagnozowania jego sytuacji, w szczególności o tzw. czynnikach ryzyka, ponadto dane świadczące o przemocy lub wykluczające ją, kto jest sprawcą krzywdzenia i w jakiej relacji pozostaje z małoletnim, jak często i od jak dawna małoletni jest krzywdzony, informacje o zachowaniach pozostałych członków rodziny wobec małoletniego, relacjach jakie małoletni ma z osobą rodzica niekrzywdzącego, o osobach wspierających je, informacje o innych czynnikach towarzyszących przemocy – np. uzależnieniu od alkoholu lub środków psychoaktywnych rodziców). Dane te pozyskuje od:

· innych pracowników szkoły,

· samego małoletniego,

· rodziców/opiekunów małoletniego.

Przewodniczy Zespołowi Interwencyjnemu.
Wszczyna procedurę „Niebieska Karta”.
Przeprowadza ocenę zagrożenia małoletniego przemocą we współpracy z wychowawcą oraz innymi osobami zaangażowanymi w pomoc.
Organizuje pomoc materialną uczniom zagrożonym zaniedbaniem.
Współpracuje z Dyrektorem Szkoły w podejmowaniu interwencji:
informuje Dyrektora Szkoły o każdym przypadku podejrzenia przemocy w rodzinie,
gromadzi i przetrzymuje wszelką dokumentację.
W przypadku powołania do grupy diagnostyczno-pomocowej przez Zespół Interdyscyplinarny obowiązkowo uczestniczy w jej pracach.
Monitoruje sytuację małoletniego poprzez kontakt z wychowawcą, nauczycielami, także pracownikami niepedagogicznymi – dbając jednocześnie o zapewnienie poufności i niewłączanie osób niezwiązanych z pracą nad konkretnym przypadkiem.
Współpracuje ze specjalistami – z poradni specjalistycznych, do których kierowany jest małoletni lub jego rodzice.
Informuje rodziców o podjętych działaniach na rzecz małoletniego, w tym m.in. kontakcie z zespołem interdyscyplinarnym i podjętych przez ten zespół decyzjach oraz zaleceniach/propozycjach działań dla rodzica.
Konsultuje prowadzone sprawy ze specjalistami w poradniach specjalistycznych.
Prowadzi dokumentację dotyczącą udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Wychowawca klasy:

W sytuacji, gdy podejrzewa, że małoletni jest krzywdzony:

Udziela bezpośredniej pomocy małoletniemu jeśli zagrożone jest jego zdrowie lub życie.
Kontaktuje się z pedagogiem szkolnym przekazując mu informacje o swoich obserwacjach.
Wypełnia Kartę zgłoszenia podejrzenia przemocy – załącznik nr 4.
Swoje spostrzeżenia zapisuje i włącza do indywidualnej dokumentacji ucznia.
Współpracuje z pedagogiem szkolnym ustalając plan pomocy małoletniemu.
Systematycznie monitoruje sytuację małoletniego, obserwując ewentualne zmiany jego zachowania, zamieszczając opisy w indywidualnej dokumentacji ucznia.
Udziela małoletniemu wsparcia na wszystkich etapach pomocy.

Pielęgniarka szkolna:

W sytuacji, gdy podejrzewa, że małoletni jest krzywdzony:

Udziela bezpośredniej pomocy małoletniemu, jeśli zagrożone jest jego zdrowie lub życie oraz organizuje pomoc medyczną.
Jeśli zauważy na ciele małoletniego siniaki, wybroczyny lub inne objawy przemocy fizycznej, opisuje je w karcie zdrowia małoletniego (w jego dokumentacji badań i czynności uzupełniających): rozmiar, rozmieszczenie, kolor, wielkość, itp. Nie wpisuje swoich wniosków z badania małoletniego. Tak sporządzony opis jest dowodem w Sądzie. Oryginał dokumentacji małoletniego jest udostępniany jedynie na wniosek Sądu.
Wpisuje w karcie nazwisko osoby, która przyprowadziła małoletniego wówczas, gdy małoletni z obrażeniami został zgłoszony przez innego pracownika szkoły.
Kontaktuje się z pedagogiem szkolnym i wychowawcą małoletniego zgłaszając informacje o swoich podejrzeniach i obserwacjach.
Może kontaktować się z rodzicami małoletniego, w przypadku stwierdzenia zaniedbań zdrowotnych i higienicznych (m.in. wszawicy, próchnicy). Jeśli rodzice nie są zainteresowani współpracą na rzecz poprawy sytuacji małoletniego, sporządza notatkę służbową z opisem stanu małoletniego i podjętych przez siebie działań oraz reakcji rodziców. Notatkę przekazuje pedagogowi szkolnemu.

Nauczyciele, wolontariusze, praktykanci:

W sytuacji, gdy podejrzewają, że małoletni jest krzywdzony:

Kontaktują się z jego wychowawcą i pedagogiem szkolnym, przekazując im informacje o swoich podejrzeniach i obserwacjach oraz dołączają Kartę zgłoszenia podejrzenia przemocy – załącznik nr 4. Jeśli kontakt danego dnia nie jest możliwy – zapisują wiernie stwierdzone fakty w formie notatki służbowej i przekazują niezwłocznie dnia następnego.
Prowadzą wnikliwe obserwacje małoletniego na zajęciach, przerwach, zajęciach pozalekcyjnych.
Za upoważnieniem Dyrektora Szkoły biorą udział w posiedzeniach Zespołu Interwencyjnego.
Udzielają pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bieżącej pracy z małoletnim.

Pracownicy obsługi i administracji:

W sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego:

Kontaktują się z jego wychowawcą i pedagogiem szkolnym, przekazując im informacje o swoich podejrzeniach i obserwacjach. Jeśli kontakt danego dnia nie jest możliwy – zapisują wiernie stwierdzone fakty w formie notatki służbowej i przekazują niezwłocznie dnia następnego.
W każdej możliwej sytuacji obserwują zachowanie małoletniego i niosą mu pomoc.
W sytuacjach zagrożenia małoletniego chronią go przed kontaktem z osobą stosującą przemoc.

Wszczynanie procedury „Niebieska Karta”

Dyrektor szkoły wyznacza pedagoga szkolnego na osobę odpowiedzialną za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę ucznia oraz zawiadamiania Sądu Rodzinnego.
W przypadku podjęcia przez pracowników szkoły informacji, że małoletni może być krzywdzony, osoba ujawniająca sporządza notatkę służbową z uzyskanej informacji, poczynionych ustaleń i przekazuje uzyskaną informację osobie, o której mowa w pkt. 1, która sporządza kartę dokumentowania zdarzeń.
Osobą odpowiedzialną za wszczynanie procedury „Niebieska Karta” (wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A”) jest pedagog szkolny.
W przypadku ujawnienia zaniedbania przez rodziców, ich niewydolności wychowawczej właściwym jest zawiadomienie Sądu Rodzinnego, celem wglądu w sytuację rodziny.
W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia małoletniego albo osoby mu najbliższej, osoba ujawniająca zdarzenie bezzwłocznie dzwoni na numer alarmowy 112.
Wszyscy pracownicy szkoły, którzy w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęli informację o krzywdzeniu ucznia lub informacje z tym związane, są zobowiązani do zachowania tych informacji w tajemnicy.
Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury „Niebieska Karta” i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową.
Procedurę „Niebieska Karta” należy wszcząć na podstawie samego podejrzenia zaistnienia przemocy domowej, nawet niepopartego żadnymi dowodami.
Procedura „Niebieska Karta” obejmuje ogół czynności:
Wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” (załącznik nr 9 do Standardów), w obecności rodzica/opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli istnieje podejrzenie, że osobami stosującymi przemoc domową wobec małoletniego są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania w ramach procedury przeprowadza się w obecności „osoby najbliższej” wskazanej przez małoletniego.
Wypełnienie formularza „Niebieska Karta – B” (załącznik nr – 10 do Standardów). Jeżeli osobą doznającą przemocy domowej jest małoletni formularz przekazuje się rodzicowi/opiekunowi prawnemu lub faktycznemu lub osobie wskazanej przez małoletniego w przypadku, gdy domniemanymi osobami stosującymi przemoc są rodzice. Formularza „Niebieska Karta – B” nie przekazuje się osobie stosującej przemoc domową.
Przekazanie wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A” i „Niebieska Karta – B”. Pedagog szkolny przekazuje formularze niezwłocznie do zespołu interdyscyplinarnego (przy OPS lub GOPS), nie później niż w terminie 5 dni od dnia wszczęcia procedury.
Dalsze działania prowadzi grupa diagnostyczno-pomocowa powołana przez Zespół Interdyscyplinarny.
Szkoła monitoruje sytuację małoletniego i udziela mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Rozdział 9

Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia

Celem planu wsparcia jest przede wszystkim:
zainicjowanie działań interwencyjnych we współpracy z innymi instytucjami, jeśli istnieje taka konieczność;
współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi/osobami najbliższymi małoletniemu, w celu powstrzymania krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu pomocy;
diagnoza, czy konieczne jest podjęcie działań prawnych;
objęcie ucznia pomocą psychologiczno – pedagogiczną na terenie szkoły i pomocą specjalistyczną poza szkołą, jeśli zaistnieje taka konieczność.
W ustalaniu planu wsparcia uczestniczy uczeń, jego rodzice/opiekunowie prawni/osoby najbliższe małoletniemu, wychowawca i zespół pomocy psychologiczno – pedagogicznej – każda z tych osób otrzymuje zadania do wykonania w określonym czasookresie.
Działania koordynuje i monitoruje pedagog szkolny, który ściśle współpracuje z osobą odpowiedzialną za koordynację Standardów, wskazaną w Rozdziale 3 pkt. 5 (o ile jest to inna osoba), w tym w podejmowaniu działań wspólnie z instytucjami pozaszkolnymi.
Plan wsparcia uwzględnia:
działania interwencyjne, mające na celu zapewnienie uczniowi bezpieczeństwa, w tym zgłoszone do organów ścigania podejrzenie popełnienia przestępstwa;
formy wsparcia oferowane przez szkołę;
zaproponowane formy specjalistycznej pomocy pozaszkolnej, jeśli istnieje taka potrzeba.
Planem wsparcia należy objąć także rodzeństwo pokrzywdzonego ucznia, jeśli są uczniami szkoły.
Plan wsparcia małoletniego funkcjonuje równolegle z podejmowanymi działaniami interwencyjnymi, a jego naczelną zasadą jest obserwacja ucznia, zapewnienie mu warunków do uzyskania wielospecjalistycznej pomocy, również pozaszkolnej, udzielanie wsparcia rodzicom i współpraca międzyinstytucjonalna.
Plan wsparcia małoletniego ustalany jest również w sytuacji, gdy inicjatorem działań interwencyjnych jest inna instytucja (procedura „Niebieska Karta”, uzyskanie informacji o krzywdzeniu od organów ścigania lub sądu itp., współpraca z OPS/GOPS).
W przypadku realizacji procedury „Niebieska Karta”, plan wsparcia małoletniego tożsamy jest z ustaleniami poczynionymi w grupie diagnostyczno – pomocowej.
Do działań zaktywizowany powinien zostać rodzic „niekrzywdzący”, który współpracuje ze szkołą, w celu powstrzymania sprawcy przemocy i zapewnienia dziecku pomocy pozaszkolnej. W przypadku krzywdzenia przez obojga rodziców, interwencja polega również na zawiadomieniu Sądu Rodzinnego i Policji i działaniach względem rodziców, w tym sprawdzanie bezpieczeństwa domowników, która leży w kompetencjach tych instytucji.
Plan wsparcia małoletniego obejmuje różne formy pomocy, w tym prawną, psychologiczną, socjalną i medyczną, uwzględniając współpracę interdyscyplinarną w tym zakresie.
Działania pracowników szkoły wiążą się głównie z pomocą w realizowaniu przez ucznia zadań dydaktyczno – wychowawczych i budowaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami i personelem szkoły.
Plan wsparcia małoletniego nie kończy się wraz z końcem procedury prawnej.

Rozdział 10

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

W szkole powołana jest funkcja administratora sieci (zgodnie z Rozdziałem 3 pkt. 6), który odpowiedzialny jest za:
zabezpieczenie sieci internetowej szkoły poprzez instalowanie i aktualizowanie, minimum raz w kwartale, programów antywirusowych i zapór sieciowych, w celu ochrony systemów przed atakami złośliwego oprogramowania;
sprawdzanie, minimum raz w kwartale, czy na komputerach szkolnych nie znajdują się niebezpieczne treści.
Rozwiązania organizacyjne i techniczne na poziomie szkoły bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.
Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie szkoły jest zainstalowane oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, antyspamowe i firewall /zapora sieciowa/.
Infrastruktura sieciowa szkoły zapewnia dostęp do Internetu uczniom, zarówno w czasie zajęć pod nadzorem pracownika szkoły, jak i poza nimi.
Sieć jest monitorowana w taki sposób, aby było możliwe zidentyfikowanie sprawców ewentualnych przestępstw.
W przypadku użytkowania sprzętu z dostępem do Internetu pod nadzorem pracownika szkoły, ma on obowiązek informowania uczniów o zasadach bezpiecznego korzystania z zasobów internetowych i czuwania nad bezpiecznym korzystaniem z sieci podczas zajęć.
Na terenie szkoły dostępna jest sieć Wi-fi, zabezpieczona hasłem dostępu.
W przypadku znalezienia niebezpiecznych treści administrator sieci stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia, a swoje ustalenia przekazuje Dyrektorowi Szkoły, który kieruje małoletniego na rozmowę z psychologiem lub pedagogiem. Jeśli ten uzyska informację, że małoletni jest krzywdzony, podejmuje działania opisane w procedurze ochrony.
Uczeń może korzystać z Internetu tylko na komputerze z zainstalowanym programem filtrującym treści.
Korzystanie z multimediów, Internetu i programów użytkowych służy wyłącznie celom informacyjnym i edukacyjnym.
Użytkownikom komputerów zabrania się:
instalowania oprogramowania oraz dokonywania zmian w konfiguracji oprogramowania zainstalowanego w systemie;
usuwania cudzych plików, odinstalowywania programów, dekompletowania sprzętu;
dotykania elementów z tyłu komputera, kabli zasilających, a także kabli sieciowych.

Rozdział 11

Procedury ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi w Internecie

oraz utrwalonymi w innej formie

Treści niebezpieczne (materiały pornograficzne, promujące nienawiść, rasizm, ksenofobię, przemoc, zachowania autodestrukcyjne)Treści nielegalne lub niezgodne z regulaminem danej strony zgłaszane są administratorom strony.W przypadku zgłoszenia możliwości dostępu do treści nieodpowiednich, administrator sieci ustala okoliczności zdarzenia, podejmując próbę ustalenia sprawcy i świadków incydentu, a także zabezpiecza dowody, konfiguruje zabezpieczenia sieci szkolnej, by na nowo zablokować dostęp do niewłaściwych treści. Z poczynionych ustaleń sporządza notatkę przebiegu interwencji. Jeśli treści niebezpieczne dotyczą osób niezwiązanych ze szkołą, Dyrektor Szkoły zgłasza zdarzenie odpowiednim służbom (Sądowi Rodzinnemu lub Policji), przekazując zabezpieczone materiały.Jeśli uczestnikami zdarzenia są uczniowie szkoły, psycholog/ pedagog szkolny przeprowadza rozmowę ze sprawcą i ofiarą (oddzielnie) na temat emocji, jakie może budzić materiał i do jakich zachowań zachęca. Omówione zostają także konsekwencje zdarzenia, wynikające ze złamania norm i zasad ujętych w Statucie Szkoły.Powiadomieni zostają rodzice uczniów, których informuje się o poczynionych ustaleniach i dalszych działaniach szkoły (zastosowane kary statutowe/środki oddziaływania wychowawczego, powiadomienie organów ścigania, wsparcie psychologiczno – pedagogiczne). Współpraca z organami ścigania lub Sądem Rodzinnym obligatoryjnie musi zaistnieć w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego (osoby poniżej 18 roku życia – art. 202 § 3 kodeksu karnego), treści propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa, a także nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych (art. 256 i art. 257 kodeksu karnego).

Ochrona wizerunku
W szkole na początku roku szkolnego pozyskiwane są pisemne zgody rodziców i uczniów na publikację wizerunku uczniów na potrzeby dokumentacji fotograficznej działań podejmowanych przez placówkę. W miarę możliwości fotografowane są grupy uczniów, a nie pojedyncze osoby.
Zdjęcia i nagrania nie są podpisywane informacjami identyfikującymi ucznia z imienia i nazwiska (chyba, że rodzice/opiekunowie wyrażą na to oddzielną zgodę). W przypadku prezentacji osiągnięć ucznia informacje identyfikujące mogą być udostępnione.
Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania uczniów są przechowywane w zamkniętej szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez instytucję u administratora sieci, przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji.

Naruszenie prywatności
Informacja o zagrożeniu naruszenia prywatności w szkole powinna zostać niezwłocznie przekazana administratorowi systemów informatycznych i Dyrektorowi Szkoły, którzy podejmują natychmiastowe działania, w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do informacji niejawnych.
Następnie należy ustalić okoliczności zdarzenia, poprzez dokładne udokumentowanie pozyskanych informacji i skontaktować się z ekspertem ds. bezpieczeństwa cyfrowego w organie prowadzącym szkołę.
W przypadku poważniejszych zagrożeń i w sytuacji, gdy naruszenie prywatności jest spowodowane przez osoby spoza szkoły, należy nawiązać współpracę z organami ścigania.
Administrator sieci powiadamia osoby dotknięte zdarzeniem, których dane osobowe zostały ujawnione o sytuacji, by podjęły indywidualne środki zaradcze.

Cyberprzemoc
Uczeń, który stał się ofiarą lub świadkiem cyberprzemocy (wyśmiewania, poniżania, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.) przez uczestników społeczności szkolnej przy użyciu technologii cyfrowych, powinien zgłosić sytuację wychowawcy klasy lub pedagoga/psychologa szkolnego. Zgłoszenia może dokonać także świadek cyberprzemocy.
Osoba, do której dotarła informacja próbuje ustalić okoliczności zdarzenia, zebrać dowody w postaci zrzutów ekranu, wiadomości, komentarzy, zdjęć, adresów stron internetowych. Zebrane materiały przekazywane są osobie wskazanej w Rozdziale 3 pkt. 5.
O zdarzeniu poinformowani zostają rodzice/opiekunowie, którzy wspólnie z administratorem sieci i koordynatorem ds. Standardów ustalają, czy sytuacja wymaga powiadomienia organów ścigania i czy odpowiedzialnym za to będą rodzice czy szkoła.
Pedagog/pedagog specjalny/psycholog szkolny udziela pomocy psychologiczno – pedagogicznej ofierze, wyjaśniając również rolę szkoły w przeciwdziałaniu zjawisku cyberprzemocy i przedstawiając kolejne etapy postępowania szkoły.
Jeśli sprawcą jest uczeń szkoły, pedagog/pedagog specjalny/psycholog szkolny powinien przeprowadzić z nim rozmowę, w wyniku której ustali, czy istnieją przesłanki do zgłoszenia sprawy do Sądu Rodzinnego lub Policji (przestępstwa ścigane z urzędu), czy wystarczające będzie zastosowanie kar statutowych/środków oddziaływania wychowawczego.

Fake news
Włączenie zagadnienia dezinformacji do tematów działalności profilaktycznej, w tym, w ramach realizacji zajęć z informatyki, celem wspierania umiejętności medialnych.
- Prowadzenie kontroli mediów społecznościowych pod względem działań, mających na celu ograniczenie rozpowszechniania fake newsów oraz sprawdzanie publikowanych w sieci treści.
- Reagowanie na potencjalne zagrożenie – prostowanie informacji, zgłaszanie administratorowi strony, jeśli treści są nielegalne lub niezgodne z regulaminem.

Rozdział 12

Zasady i sposób udostępniania Standardów

Wszelkie procedury i dokumenty związane z wprowadzeniem Standardów są udostępniane pracownikom szkoły, małoletnim i ich rodzicom zgodnie z poniższymi zasadami, a następnie na żądanie w dowolnym momencie. Dokumenty te, można również znaleźć na stronie internetowej szkoły pod adresem www.zs.polkowice.pl
Każdy pracownik ma obowiązek zapoznać się ze Standardami, a fakt zapoznania się i przyjęcia do stosowania poświadcza podpisem – załącznik nr 8.
Rodzice/opiekunowie uczniów są zapoznawani ze Standardami podczas zebrań z rodzicami, każdorazowo na początku roku szkolnego. Wychowawca klasy informuje rodziców o Standardach na spotkaniu z rodzicami i przesyła je za pośrednictwem dziennika elektronicznego, celem zapoznania się.
Uczniowie zapoznawani są ze Standardami podczas jednych z zajęć z wychowawcą realizowanych w miesiącu wrześniu każdego roku. Za potwierdzenie faktu zaznajomienia się
z dokumentami służy lista obecności na zajęciach, podczas których te procedury były omawiane. Wychowawcy przesyłają również uczniom Standardy poprzez dziennik elektroniczny, celem zapoznania się.
Pedagog szkolny przeprowadza wśród pracowników, rodziców i uczniów minimum raz na dwa lata ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów, a następnie dokonuje analizy jakościowej i ilościowej badania ankietowego i sporządza na tej podstawie sprawozdanie z monitoringu. Sprawozdanie przekazywane jest Dyrektorowi Szkoły.
Monitoring i ewaluacja Standardów prowadzona jest w oparciu o analizę dokumentacji wewnętrznej i korespondencji międzyinstytucjonalnej, przepisów prawa, obserwację, analizę ilościową i jakościową zgłoszeń, badania ankietowe, diagnozę czynników ryzyka i chroniących i konsultacje z organami szkoły.
Dyrektor Szkoły zatwierdza i przedstawia wprowadzone zmiany w Standardach pracownikom, rodzicom i uczniom.

Rozdział 13

Przepisy końcowe

Dyrektor szkoły zatwierdza Standardy Ochrony Małoletnich zarządzeniem dyrektora szkoły.
Standardy wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Ogłoszenie następuje poprzez zamieszczenie Standardów na stronie internetowej szkoły.

Załączniki do procedury:

Monitoring standardów ochrony małoletnich w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach – ankieta – załącznik nr11.

Oświadczenie o niekaralności i zobowiązaniu do przestrzegania podstawowych zasad ochrony nieletnich przed krzywdzeniem – załącznik nr 1.

Wzór Karty dokumentowania przebiegu zdarzenia – załącznik nr 2.

Karta zdarzeń zagrażających dobru małoletniego – załącznik nr 3.

Wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa – załącznik nr 4.

Arkusz diagnostyczny oceny ryzyka stosowania przemocy domowej wobec dziecka – załącznik nr 5.

Kwestionariusz diagnostyczny do oszacowania zaniedbania – załącznik nr 6.

Wzór oświadczenia o poufności informacji powziętych w procesie postępowania w sprawie krzywdzenia małoletnich – załącznik nr 7.

Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich – załącznik nr 8.

Wzór formularza „Niebieska Karta – A” – załącznik nr 9.

Wzór formularza „Niebieskiej Karty – B” załącznik nr 10.